Ziekteverzuim in 2023: lichte daling, maar nog steeds hoog
Het ziekteverzuim daalde licht. Van 5,6% (2022) naar 5,3% (2023). Ondanks deze daling, was het ziekteverzuim hoger dan vóór het coronavirus (2019: 4,4%).
Ook lag het ziekteverzuim elk kwartaal lager vergeleken met de kwartalen in 2022. Het ziekteverzuim liet een seizoengebonden patroon zien, waarbij het ziekteverzuim in de herfst- en wintermaanden hoger was dan in de lente en de zomer. In de zomermaanden nam het ziekteverzuim af door het vakantieverlof, terwijl in de herfst- en wintermaanden het ziekteverzuim door de verkoudheid en de griep toenam. Ook waren de donkere dagen van invloed op de geestelijke gezondheid van de werknemers.
Het ziekteverzuim per sector daalde of bleef gelijk. In de sectoren industrie, transport en zorg lag het ziekteverzuim boven het landelijke gemiddelde. In de sector zorg was het ziekteverzuim het hoogst. Het ziekteverzuim in deze sector was van grote invloed op het gemiddelde ziekteverzuim, omdat een groot deel van de werkenden in deze sector werkte. In de sector financieel was het ziekteverzuim het laagst en in de sector horeca was de daling van het ziekteverzuim het grootst.
Het ziekteverzuim onder mannen was lager dan onder vrouwen. In 2023 bedroeg het verzuimpercentage onder mannen 3,9%, terwijl dit onder vrouwen 5,7% was. Vooral bij vrouwen tussen de 25 en 75 jaar was het ziekteverzuim hoog, wat mogelijk samenhing met zorgtaken thuis. De cijfers uit deze leeftijdsgroepen hadden een grote invloed op het gemiddelde verzuimpercentage.
Bij de jongste werknemers, zowel mannen als vrouwen onder de 25 jaar, was het ziekteverzuim het laagst. Hoewel zij zich relatief vaker ziekmeldden, bleef de gemiddelde verzuimduur kort en onder het landelijk gemiddelde.
Daarentegen was het verzuim het hoogst onder werknemers van 55 tot 65 jaar, wat voornamelijk te maken had met leeftijd gerelateerde fysieke klachten. Dit betrof bijvoorbeeld klachten aan het bewegingsapparaat, hart- en vaatziekten, luchtwegklachten, problemen met ogen en oren, en kanker.
In vergelijking met 2022 nam het verschil in verzuim tussen mannen en vrouwen licht af.
Hoe vaak en hoe lang zet ziekteverzuim uw team stil?
De gemiddelde verzuimduur van werknemers lag op 8,2 dagen tegenover 9 dagen in 2022 en 8 dagen in 2021. De verzuimfrequentie daalde naar 1,4 keer in 2023 na een stijging van de verzuimfrequentie van 1,2 keer (2021) naar 1,5 keer (2022).
Maar wanneer werknemers uiteindelijk wel thuisblijven, blijkt hun afwezigheid vaak langer te duren. Dit komt doordat klachten vaak worden genegeerd of te laat worden aangepakt, en het werk fysiek zwaar is.
Er waren grote dalingen zichtbaar in de verzuimduur van de sectoren zorg en transport. In de sector zorg daalde de verzuimfrequentie het hardst. Ondanks de fysieke en mentale uitdagingen van het werk, melden werknemers zich vaak pas ziek als het echt niet anders kan. Dit heeft te maken met factoren zoals de hoge werkdruk, financiële prikkels en een arbeidscultuur waarin doorzetten wordt aangemoedigd. Maar wanneer werknemers uiteindelijk wel thuisblijven, blijkt hun afwezigheid vaak langer te duren. Dit komt doordat klachten vaak worden genegeerd of te laat worden aangepakt, en het werk fysiek zwaar is.
Daar stond tegenover dat de gemiddelde verzuimduur en -frequentie het meest toenamen in de sector landbouw, terwijl de gemiddelde verzuimduur van deze sector ruim onder het landelijke gemiddelde lag. Hiervoor waren diverse trends, als de CO2-uitstoot, de hoge kostprijzen en de lagere inkomsten, aan te wijzen die de oorzaak konden zijn van de toenames.
Dit is een zorgwekkende ontwikkeling. Als niet de juiste aandacht aan wordt geschonken door ondernemers aan het verzuim, dan kunnen deze stijgingen doorzetten en lopen zij de risico’s zoals loondoorbetaling. Door middel van een verzuimverzekering kunnen ondernemers zichzelf indekken.
In de sector horeca was de verzuimduur het laagst met gemiddeld 4,4 werkdagen. Deze werknemers waren het kortst ziek, echter werd de verzuimduur beïnvloed door een aantal langdurig verzuimers.
Door de leeftijd en het soort arbeidscontracten hadden werknemers inkomensstress en werden ze geprikkeld om weer te gaan werken. Dit kon leiden tot overbelasting, waardoor werknemers voor langere tijd uitvielen.
Het is daarom van belang om te controleren of uw verzuimverzekering aansluit op uw onderneming.
Wat zijn de belangrijkste ziekteverzuimoorzaken?
Werknemers verzuimden het vaakst door griep, verkoudheid of andere virusinfecties (hierna te noemen: griep). Opmerkelijk was dat het aantal ziekmeldingen om deze redenen in 2023 was afgenomen ten opzichte van 2022. Aan de andere kant waren psychische klachten, overspannenheid en burn-out (hierna te noemen: psychische klachten) en hoofdpijn steeds vaker gemeld, met respectievelijk 7,9% en 5,0% van de gevallen. Dit duidde op een zorgwekkende trend, aangezien deze oorzaken sinds 2023 waren toegenomen. In specifieke sectoren, zoals landbouw en transport, waren fysieke klachten aan het bewegingsapparaat ook opvallend vaak voorgekomen.
Het interessante was dat deze landelijke trends geen verschil maakten tussen mannen en vrouwen, of tussen verschillende leeftijdsgroepen.
Als we kijken naar werk gerelateerd verzuim, zien we dat psychische klachten en griep elk 27% uitmaakten van de gerapporteerde gevallen. Dit gaf aan dat de impact van werk gerelateerde stress steeds serieuzer werd.
Vergeleken met 2022 was er een daling van verzuim door griep en een stijging van psychische klachten. Rugklachten en klachten aan nek, schouders, armen, polsen of handen volgden met respectievelijk 9,7% en 8,1%.
Het is verontrustend dat het verzuim door psychische klachten toeneemt, vooral omdat dit een van de belangrijkste arbeidsrisico’s vormt voor alle leeftijdsgroepen.
Het is verontrustend dat het verzuim door psychische klachten toeneemt, vooral omdat dit een van de belangrijkste arbeidsrisico’s vormt voor alle leeftijdsgroepen. Stressklachten kunnen op de lange termijn ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid van werknemers en leiden tot langdurig verzuim. Bovendien moeten werknemers steeds langer wachten op psychologische hulp door toenemende wachttijden.
Dit alles roept een dringende vraag op: hoe kunnen werkgevers actie ondernemen om ziekteverzuim te voorkomen en hun ondernemersrisico’s te beperken? Het is tijd om het probleem van werk gerelateerd verzuim serieus aan te pakken.
Grip op verzuim met SAA Werkt!
Uit de ontwikkelingen van afgelopen jaar is gebleken dat verzuim door psychische klachten is toegenomen. Dit is een zorgwekkende ontwikkeling waarbij SAA Werkt! u kan helpen door toegang te bieden tot interventies zoals een PMO (preventief medisch onderzoek) en interventies gericht op het aanpakken van psychische klachten.
In de moderne werkplek is de gezondheid van uw werknemers van cruciaal belang. Een PMO biedt een waardevol inzicht in gezondheidsrisico’s voordat ze problematisch worden. Door dit onderzoek tijdig in te zetten, kunt u als werkgever verzuim, uitval en arbeidsongeschiktheid voorkomen. Een gezonde werknemer betekent niet alleen minder ziekteverzuim, maar ook een hogere motivatie, betere werksfeer en verbeterde werkprestaties. Daarom is het belangrijk om uw werknemers te informeren over de voordelen van het PMO.
Een belangrijke interventie die een werknemer helpt om beter te presteren en met stress om te gaan, is het onlineprogramma ‘Van stress naar succes!’. Het biedt 24/7 toegang tot heldere video’s, praktische opdrachten en handige tools. Werknemers kunnen zelf aan de slag met gestructureerde werkbladen die hen helpen om snel inzicht te krijgen in hun stressoren en deze om te buigen naar optimale prestaties.
Daarnaast zijn er specifieke interventies zoals ‘Burn Out Herstel’ en ‘Preventie Burn Out’. Deze programma’s zijn ontworpen om werknemers in 12 weken weer op de werkvloer te krijgen, zonder terugval. Hierin ligt de focus op zowel herstel als preventie van stres gerelateerde klachten.
Wat deze interventies uniek maakt, is de maatwerk begeleiding die wordt aangeboden. Gespecialiseerde professionals coachen werknemers op mentaal, fysiek en emotioneel vlak. Dit richt zich vooral op de oorzaken van verhoogde stress. Door werknemers te coachen op hun drijfveren wordt er een effectievere aanpak gerealiseerd. Meer dan 95% van ons gedrag wordt namelijk bepaald door deze drijfveren en overtuigingen.
Investeren in de gezondheid en het welzijn van uw werknemers is een win-win situatie. Met een PMO en gerichte interventies kunnen we niet alleen verzuim verminderen, maar ook de algehele werkervaring verbeteren. Maak gebruik van de waardevolle dienstverlening SAA Werkt! en ervaar de positieve impact op uw organisatie.
Voor deze risico’s kan SAA u maatwerk leveren.
Vul uw verzuimverzekering aan met de dienstverlening SAA Werkt! en verbeter de vitaliteit en de duurzame inzetbaarheid van uw werknemers. SAAmen komen we altijd tot oplossingen.
